Note | - FLORENCE. Bibliothèque Laurentienne. Marcianus 223, fol. 31 v° (Ovide, Metam. IX, 401-511). Écriture du commencement du XIIe siècle. Volume de 70 feuillets mesurant 0,34 sur 0,23. Ancienne inscription : « Liber conventus S. Marci de Florentia, Ord, Predicatorum, habitus a fratre Georgio Ant. Vespuccio filio nativo 1499. » [Ant. Vespuce, oncle du célèbre navigateur Améric Vespuce, mort en 1518.] Contient, sauf quelques mutilations, les Métamorphoses, Nux, de Medi- cam. faciei et les Tristes. Quatorze feuillets ont été suppléés au XVe siècle. Antoine Kunz, qui a fait de ce ms. la description la plus détaillée (P. Ovid. libellus de medic. faciei... ed., Vindobon. 1881, p. 5-9), estime qu'il devait contenir jadis toutes les œuvres d'Ovide en 16 cahiers. C'est le plus ancien ms. connu pour la Nux (cf. Bährens, Poet. min. I, p. 88, où il est désigné par F) et pour les Tristes (voir les éd. de Merkel, Riese, qui le nomme L, et surtout celle d'Owen, citée ci-dessous). Les Métamorphoses sont accompagnées de gloses de diverses époques. Le fol. 31 v° en offre une, contemporaine de la copie, qui donne de la légende d'Œdipe une version différant par quelques détails de celle que les Mythographes nous ont transmise. La mutilation de la marge en a, du reste, enlevé une partie. Gloses marginales. — [Alcme]on filius Amphiarai. Tum (?) igitur rex Thebarum prægnante Jocasta uxore sua dormiens vidit bestiam unicornem de camera sua egredientem et se ad mensam sedentem interficientem. Hac visione cognita, dixerunt sapientes quod interficeretur ab illo qui nasceretur ex Jocasta, ideo
- [jussit] puerum nasciturum vel puellam interfici. Nato non est a matre interfectus quia pulcher visus est, sed bene pannis involutus et in insulam projectus est pede forato cum plumbo. Quem puerum homines Crocali regis venantes et invenientes adduxerunt ad regem
- . . . illi nomen Edippus et fictus est adoptivus filius Crocalo. Eo adulto cum guerra esset inter Crocalum et Lagum, interfecit Lagum patrem suum, et superatis Thebis accepit Jocastam matrem suam in conjugio. Quidam dicunt quia Edippus cum in ludo percuteret filium Crocali, dictus
- hac de causa interrogavit Crocalum :« Sum ego filius tuus vel sum inventicius? sicut dixit iste tuus filius. » Postquam respondit ei Crocalus quod etiam erat sibi filius inventicius, quod erat, inveniens quemque probum querebat scire si esset pater ejus. Tandem inveniens Lagum, interroga[vit]
- . . . ab illo
- . . . luco : « Es tu pater meus? » Lagus superbe respondit : « Stulte, neque sum neque volo esse pater tuus. » Ideo Edippus abstulit sibi caput ense et civitatem et conjugem ejus accepit, de qua habuit quamdam filiam et duos filios, Theoclem et Polinicem. Sed notum factum est ei quod Jocasta conjunx sua si[bi]
- [erat m]ater. Quadam namque die dum Edippus egrederetur de balneo
- . . . signato, dixit Jocasta : « Tu es filius meus », et hujus rei certi[|[tudine] habita Edippus excecavit semetipsum, et in carcere omnibus
- [diebus vit]e sue permansit. Teocles vero et Polinices filii viden
- [tes patrem] positum ante palacium, irridebant eum. Et quia ille commo
- [tus est] dolore, rogavit Heumenides ut discordes illos fa
- ad]eo discordes facti sunt, quod alter alterum pati non poterat.
- [ceret
- [Ordin]atum est inter eos quod per annum unum alter regnaret, altere e
- [regnoiret]. Teocles vero, quia major erat,prior regnavit, Polinices ad
- contigit quod ingrediente eo civitatem Argon
- . . . . geium
- . . . . tio aque supervenit veniens ad domum Arasti hospi
- [tis]. . . Tideus vero quia occiderat fratrem suum Menalippum exu
- acce]nsis lucernis, vidit illos et somniaverat quia filiam suam le
- [gnantes
- . . . . dedit Argiam Pollinici. Tum Tideus in Thebas ad The
- [oclem ivit ut] permitteret Pollinici regnare, et quia negavit, Tideus vo
- [cans Pollini]cem etiam exivit Cineram (?). Theocles vero misit quosdam mi
- Pollini]cis, voluit cum magno exercitu obsidere Thebas
- [itaque in] montem ob augurium quosdam misit, inter quos erat
- [Amphiara]us rex et sacerdos, qui quia aquilas pugnare cum cignis [| . . . mu]lti mortui sunt, significantes Thebanos aquilarum
- ...... evasit significantium obsessuros reges, quorum tandem
- is Polinices, Tideus, Amphiaraus, Canopeus, Ypo
- intelligens se ibi mori in quadam fove
- - [medon],Parthonopeus
- [a abscond]it se. Sed conjunx ejus Eurifile, dum Canopeus minare
- e omnes domos et ab Argia petebat monile male for[|. ..... quod tandem sibi dabatur, ea tamen conditione ut unum situm o
- Munile autem sic malefacti tum erat, Venus rogavit Vul
- [canum vir]um suum ut Hermiones conjugi Catmi quam ipsa habuerat de
- monile .... fabricato, factum est ut sequeretur infor
- et post Hermionem venit ad Jocastem. Polinices ad By
- et inveniens ad Arastum regem, et dedit illud Argiæ conju]][gi] .... accepto ab Euriphile conjugis inditio Amphyara
- est ipse, cum supradicti reges ad obsidendas Thebas
- nullus eorum reversus est nisi Arastus. Quocirca quia Alcmeon
- [filius Amp]hiarai patrem suum audiverat ibi submersum cum hoc pro
- [libidin]e matris, interfecit Euriphilem matrem suam et acce
- [pit] .... monile. Moxque Alcmeon furibundus faclus est quod
- [. . . con]junx sua Caliroe expostulare cepit ab eo mu
- [nile, exis]timans eum recepturum sanitatem quia credebat mo
- ale fata tum plus nocere et infortunium afforre uso
- . . . . quam ferime et accepto munili aliter quam speraret,
- a potius a fratre matris sue qui dicitur Flegias occisus
- Cariloe conjunx Alcmeonis peciit a Jove ut in
- [fantes] quos ab Alcmeone habuerat adultos faceret .... ut patrem suum Alcmeonem ulciscerentur.
- ..... . jussit privigne Hebe dare illi, et factum est. Gloses interlinéaires. — Herculis — Hebe — dea — quia vivus descendent ad infernum — Amphiareu — Tilcmeon (pro Alcmeon) filius Amphiarai — Quia insanus factus est statim cum habuit illud sceleratum monile quod abstulit matri — patris et matris — filia Flegei vel Acheloi — Fleici fratris matris sue qui occidit in vindictam Euriphilem — nepotis Alcmeonis — Aurora — Tithoni — vel Eson — vel poscit in — Non solum fata regunt vos sed etiam me, et hoc dico ut non solum alii ferant hec animo sed etiam ut vos feratis — Mino — id est Mileti — scilicet dico — alia fibula — (2e col.) vel abest —Caune, etc. FAC-SIMILÉ : P. Ovidii Nasonis Tristium libri V. Recensuit S. G. OWEN. Oxonii, 1889 [Trist. I, 5, 11-1, 6, 35].
- [lites per] unam portam, quosdam per aliam, ut Tideum interficerent, ipse
- [omnes occ]idit preter unum, ut domino nunciaret : Taies omnes veniemus
- Arastus dolens de vulnere Tydei et de amissione regni
- [latus]. . . devenit ad domum Arasti et ibi invenit Pollinicetn ha
- [bentem hom]inem in scuto et ipse habebat aprum. Tunc rixari ceperunt
- . . . . ctus est. Tunc Arastrus, non valens dormire, audivit pu
|